توکن غیر قابل معاوضه یا NFT چیست و چه تاثیری بر آینده می‌گذارد؟

کمتر کسی است که عبارت‌هایی مثل متاورس، NFT، بلاکچین و… را نشنیده باشد یا درباره آن اطلاعات محدودی نداشته باشد. اما، مطمئنا افراد کمی اطلاعات تخصصی در این حوزه دارند و می‌توان گفت هنوز به‌طور گسترده میان عموم رایج نشده است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید توکن غیرقابل معاوضه (NFT) فرای از مفهومی که در دنیای بلاکچین دارد، بر کسب و کارها و بازاریابی برای آن‌ها نیز تاثیر می‌گذارد.

در این مقاله، قصد داریم به شما دید کامل و قابل لمسی از بازار پولساز NFT ارائه دهیم تا شاید شما هم به کمک آن، انقلابی در کسب و کار خود ایجاد کردید. البته، قبل از اینکه به نقش آن در بیزینس‌ها بپردازیم، باید کاملا با مفاهیم اصلی آشنایی داشته باشید. پس تا انتهای این مقاله را حتما مطالعه کنید.

وب ۳.۰ چیست و چه ارتباطی با فناوری بلاکچین دارد؟

شاید اصطلاح وب ۳.۰ کمی به گوشتان نا‌آشنا باشد. در واقع این اصطلاح به پراکنده کردن تمرکز از روی فناوری بلاکچین و توکن‌ها اشاره می‌کند و NFT یکی از اجزای آن به حساب می‌آیند. اما برای اینکه بدانیم این مفهوم دقیقا یعنی چه، یا به بیان دیگر وب ۳.۰ دقیقا چه اجزایی دارد، باید با اصطلاحات قدیمی‌تر شروع کنیم. تا اینجا، این را بدانید که وب ۳.۰ یعنی نسخه سوم از وب! پس نسخه‌های قبلی آن، اصطلاحات قدیمی‌تری که نیاز داریم را تشکیل می‌دهند.

وب ۱.۰ چیست؟

هیچ می‌دانید اولین باری که یک وب‌سایت به صورت رسمی راه‌اندازی شد، چه زمانی بود؟ بیش از ۳۰ سال پیش، در آگوست ۱۹۹۱، برای اولین بار، مجموعه صفحاتی تحت اینترنت به نام وب‌سایت در یک کامپیوتر بارگذاری شد و اجرای آن با تولد وب ۱.۰ در دنیای اینترنت برابر شد. یکی از مهم‌ترین افرادی که در این اقدام موثر، نقش کلیدی داشت، آقای تیموتی لی، مخترع اصلی شبکه جهانی وب (World Wide Web) یا به اختصار WWW بود.

طبیعی است که اولین نسخه‌ی هر چیزی، کارکرد نسخه‌های بعدی را ندارد، وب ۱.۰ نیز از این قاعده مستثنا نبود. یعنی به طور کلی تعامل کاربران با وب ۱.۰ بسیار محدود به حساب می‌آمد چرا که هنوز گزینه‌های متعددی بر روی وب فعال نشده بود.

به بیان ساده‌تر، ارتباط کاربر با وب ۱.۰، یک ارتباط یک‌طرفه و صرفا شهودی بود. یعنی تعاملی از سوی کاربر اتفاق نمی‌افتاد و او فقط می‌توانست از بین چند گزینه محدودی که وب‌سایت در اختیارش گذاشته بود یکی را انتخاب و تماشا کند، درست مثل کار با تلوزیون. برای همین است که برخی وب ۱.۰ را با عنوان نسخه‌ی بدون تعامل وب می‌شناسند. البته که این ماجرا، تا سال ۲۰۰۴، امری کاملا عادی محسوب می‌شد.

وب ۲.۰ چیست؟

از سال ۲۰۰۴ تا کنون، استفاده از صفحات وب و به طور کلی طراحی وبسایت بسیار گسترده‌تر شد. نسخه‌ای که امروزه به عنوان وبسایت می‌شناسیم و با آن تعامل داریم، همان وب ۲.۰ یا وب پویا است. این نسخه از وب، امکان تعامل کاربران با وبسایت‌ها را می‌داد و همین امر سبب شد انواع وبسایت‌های مختلف پا به عرصه‌ی اینترنت بگذارند، مثل:

1. وبلاگ‌ها
2. ویکی‌ها
3. رسانه‌های اجتماعی
4. سایت‌های شبکه‌های اجتماعی
5. سایت‌های اشتراک‌گذاری ویدیو
6. اشتراک‌گذاری تصویر
7. برنامه‌های وب
8. خبرنامه‌ها
9. و…

که البته این موضوع، باعث شد تولید محتوا نیز معنا و مفهوم تازه‌ای به خود بگیرد و مفاهیم تازه‌ای مثل بازاریابی دیجیتال، روز به روز مهم‌تر شوند.

وب ۳.۰ چیست؟

این نسخه از وب که چندی است معرفی شده است، وب بر پایه بلاکچین است. اگر بخواهیم این مفهوم را در یک جمله تعریف کنیم، کافیست بگوییم: وب ۳.۰، یک پلتفرم دیجیتال غیرمتمرکز بوده که بر پایه فناوری بلاکچین طراحی شده و آینده‌ای درخشان در انتظارش است.

این نسخه از وب، به دنبال این است که محدودیت‌های موجود در برقراری ارتباط با وبسایت‌ها از بین برود و ما صرفا صوتی و تصویری با وبسایت‌ها تعامل نداشته باشیم بلکه بتوانیم به نوعی در آن زندگی کنیم! البته این مفهوم ممکن است برای برخی غیرقابل باور به نظر بیاید، که باید بگوییم روزی پرواز هم یک رویا بود، اما الان یک مسئله‌ی کاملا عادی (شاید هم روزمره) به حساب می‌آید.

حال که با مفاهیم پایه‌ای بلاکچین آشنایی کافی کسب کردیم، وقت آن رسیده که به اصل مطلب بپردازیم و آن مفهوم NFT است.

NFT چیست؟

توکن غیرقابل تعویض یا Non-fungible Token یک واحد دیجتالی است که می‌توان روی آن معامله انجام داد، یعنی آن را خرید و فروش کرد. برای اینکه بهتر این تعریف را درک کنید، باید یک تعریف درست از بلاکچین نیز داشته باشید.

بلاکچین یعنی چه؟

ساده‌ترین تعریفی که می‌توان از بلاکچین داشت، یک پایگاه داده‌ی غیرمتمرکز است. یعنی بلاکچین یک پایگاه داده‌ی دیجیتال است که کلیه وقایعی که اینترنت اتفاق می‌افتد را به صورت سراسری در خود نگهداری می‌کند. اگر هنوز نمی‌توانید آن را درک کنید، مثال زیر به شما کمک می‌کند:

زمانی که در گوگل داکس (Google Docs) متنی را بنویسید، می‌توانید هر زمان که بخواهید آن را تغییر دهید بدون اینکه در جایی روی سیستم خود ذخیره کرده باشید. حتی می‌توانید با باز گذاشتن دسترسی اجازه دهید دیگر افراد نیز آن را تغییر دهند و تمامی این تغییرات را دنبال کنید. تفاوت بلاکچین با این گوگل داکس، نبود هیچ نسخه متنی از رکوردها است. یعنی هیچ متنی در هیچ جایی از تغییرات اعمال شده روی فضای اینترنت ثبت نشده است، اما تمامی تراکنش‌های به صورت لحظه‌ای در این پایگاه ثبت می‌شود.

لازم است بدانید که دو اختلاف کلی بین یک سند متنی گوگل و یک سند بلاکچین گوگل وجود دارد و آن هم:

1. عدم امکان ویرایش سند بلاکچین
2. عدم وجود مالک مشخص برای اسناد بلاکچین

هستند. این یعنی وقتی یک رویدادی روی اینترنت ثبت شد، دیگر امکان بازنویسی یا ویرایش آن وجود ندارد. از طرفی، وقتی فردی یک داکیومنت روی گوگل ایجاد می‌کند مالکیت آن را هم دارد، اما بلاکچین ایجاد شده، مالک مشخصی ندارد؛ حال که تعریف بلاکچین را می‌دانید، معنی یک NFT را نیز بهتر درک می‌کنید.

یک NFT یعنی چه؟

NFT کوتاه‌شده‌ی عبارت Non-fungible Toke بوده که به فارسی آن را توکن غیرقابل معاوضه ترجمه می‌کنند. اگر بخواهیم این ترجمه را بازتر کنیم، می‌توانیم بگوییم عبارت Non-fungible مفهوم منحصربفرد بودن را در خود جای می‌دهد پس نمی‌تواند از نظر ارزشی با چیز دیگری قابل تعویض باشد. از سویی، کلمه Token که در فارسی به آن نشان هم گفته می‌شود، وقتی کنار مفهوم منحصربفرد بودن قرار می‌گیرد، بیانگر یک نشان از یک موجودیت دیجیتال منحصربفرد و غیرقابل تعویض  خواهد بود.

کمی تعریف پیچیده‌ای به نظر می‌آید اما نکته اینجاست که این مفاهیم چون هنوز مفاهیم نوظهوری هستند، کمی سخت و غیر‌قابل درک تلقی می‌شوند. اگر باز هم بخواهیم تعریف را ساده‌تر بگوییم، به طور کلی یک NFT یک دارایی دیجیتال است که یک محتوا یا چیزی دیجیتالی اما منحصربفرد، مثل یک ویدیو، یک تصویر، یک موسیقی و… ارزش این دارایی را مشخص می‌کند.

مثلا، اگر فرض کنیم دنیای NFT یک مزایده روی آثار هنری یک هنرمند معروف باشد، ما، به عنوان شرکت‌کنندگان مزایده، روی هر اثر هنری، قیمتی را مشخص می‌کنیم. آیا پشت این قیمت‌گذاری، ارزشی مادی هم قرار دارد؟ خیر! چیزی که ارزش آن را مشخص می‌کند دلیل اصالت و منحصربفرد بودن این اثر هنری است. آیا یک نسخه‌ی کپی شده از این اثر هنری همچنان ارزشی برابر با اصل آن دارد؟ باز هم خیر! درست مشابه دنیای کریپتو و بلاک چین که ممکن است دارایی‌های دیجیتالی مختلفی وجود داشته باشد، اما فقط نسخه‌ی اصلی هر دارایی ارزشمندتر است. (البته تشخیص اصل یا کپی بودن یک دارایی دیجیتال یا NFT کار ساده‌ای نیست!)

حالا که با مفهوم NFT بیشتر آشنا شدید وقت آن رسیده که شناخت کافی کاربردهای آن هم داشته باشید.

کاربردهای NFT چیست؟

هر چیزی که در دنیای امروز ما وجود دارد، در دنیای بلاک چین هم وجود داشته، یا به‌زودی، وجود خواهد داشت! این هدفی است که متاورس و بلاک چین به‌طور جدی به دنبال آن است. برای همین، NFT در زمینه‌های مختلفی، حتی غیر از معاملات مالی نیز کاربرد دارد. از جمله این کاربردهای NFT می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سرمایه‌گذاری و ورود به بازارهای مالی
• گیمینگ و بازی با رویکرد کسب درآمد
• بازاریابی و تبلیغات کسب و کارها
• هنرهای مبتنی بر کریپتو
• جمع کردن آیتم‌های کلکسیونی

که دو مورد از مهم‌ترین‌های این کاربردها بعد از بازارهای مالی، گیمینگ با رویکرد کسب درآمد و NFT مارکتینگ است که در ادامه توضیح بیشتری درباره آن می‌دهیم.

بازی‌های کریپتو با رویکرد کسب درآمد!

هدف اصلی بازی‌های مبتنی بر بلاک چین این است که افراد در هنگام بازی کردن بتوانند با برد خود، درآمد کسب کنند. به بیان دیگر، شما با ورود به یک بازی NFT می‌توانید به ازای بردها، جمع‌آوری کارت‌های مخصوص، بزرگ‌ کردن شخصیت‌های بازی و… توکن‌های مخصوص به آن بازی را به دست آورید و سپس با متصل کردن کیف پول دیجیتال خود به پلتفرم بازی، توکن‌های خود را به ارزهای دیگر مثل تتر یا اتریوم تبدیل کنید و در صرافی‌های ارز دیجیتال، برداشت ریالی انجام دهید.

برخی از بازی‌های حوزه‌ی بلاک چین در ابتدا به صورت رایگان هستند، یعنی شما بدون نیاز به خرید کارت، ماشین، شخصیت یا آیتم‌های مختلف دیگر، امکان شروع بازی را دارید. اما در برخی بازی‌های دیگر، لازم است آیتم اولیه، مثل یک آواتار، یا یک دارایی NFT را بخرید تا بتوانید بازی کنید.

مارکتینگ NFT چیست؟

شاید برایتان جالب باشد بدانید که NFT در بازاریابی برای کسب و کارها هم کاربرد دارد و از قضا این کاربرد، تاثیر عمیقی هم خواهد داشت.

از NFT می‌توان در بازاریابی کسب و کارهای کوچکتر برای ایجاد آگاهی از برند، افزایش مخاطبان، حمایت از اهداف مختلف کسب و کار و… استفاده کرد. برای این‌که بهتر این مفهوم را درک کنید، کافیست به راه‌کارهای نمونه که در ادامه آمده است، نگاهی بیاندازید.

کمپین‌های بازاریابی بدون تقلب

از آن‌جایی که کدهای بلاک چین از امنیت بالایی برخوردارند و هر NFT یک دارایی منحصربفرد به حساب می‌آید، امکان تقلب در این نوع بازاریابی وجود ندارد. از بازاریابی مبتنی بر توکن‌های غیرقابل معاوضه می‌توان برای ایجاد کدهای تخفیف، بلیط‌های شرکت در رویدادهای مختلف که به صورت رایگان به مخاطبان برند هدیه داده می‌شوند و موارد مشابه، استفاده کرد.

بازاریابی با رویکرد حمایت از خیریه‌ها

این یک نوع بازاریابی احساسی یا Emotional Marketing است. شما می‌توانید با هدف این‌که بخشی از سود مارکتینگ خود از دارایی‌های جمع‌آوری شده در بستر NFT را به خیریه‌ها و انجمن‌های مختلف ببخشید، بازاریابی احساسی و NFT مارکتینگ را تلفیق کنید و نتیجه‌ای چشمگیر بگیرید.

گیمیفیکیشن یا تبلیغات با رویکرد قرعه‌کشی

این نوع NFT مارکتینگ اغلب هزینه‌ی نسبتا بیشتری در مقایسه با سایر روش‌های بازاریابی بر پایه‌ی بلاک چین دارد. برای همین، معمولا کسب و کارهای مطرح از این روش استفاده می‌کنند. مثلا بیزینس‌ها می‌توانند با ایجاد یک بازی کریپتویی، از مشتریان خود بخواهند آیتم خاصی در بازی را جمع‌آوری کنند تا کد تخفیف یا محصولات رایگان به‌دست بیاورند. یکی از نمونه‌هایی که می‌توان در این سبک مثال زد، ورود سیب‌زمینی سرخ‌کرده‌های کمپانی مک‌دونالدز در بازی مونوپولی است.

آینده‌ی NFT چیست؟

بدون شک NFT یکی از مفاهیمی است که روز به روز بر محبوبیت آن افزوده می‌شود. با اینکه این مفهوم برای بسیاری هنوز گنگ و ناشناخته است، برای عده‌ای به‌قدری جا‌افتاده است که بسیاری از کارهای روزمره خود را بر اساس آن پیش می‌برند. از بازی کردن گرفته تا سرمایه‌گذاری و حتی بازاریابی برای کسب و کارهای مختلف. برای همین است که می‌توان آینده‌ای روشن برای دنیای بلاک چین و NFT پیش‌بینی کرد.